یادداشتی دربارۀ کتاب ترس جان (پوست)، از کورتزیو مالاپارته

ترس جان by Curzio Malaparte
My rating: 4 of 5 stars

بلاخره با هزار جان کندن خواندمش! خواندن پی‌دی‌اف این کتاب، با حروف‌چینی بد و توی‌هم‌رفتۀ انتشارات نیل، و با رسم‌الخط عجیب آقای بهمن محصص، به رمزگشایی نسخۀ خطی کتابی از قرن پنجم هجری قمری می‌مانست. خاصه وقتی «جایی که» را آقای محصص «جاای‌که» می‌نویسد، یا «صدایی» را «صداای»، و وقتی صدها نام شهر و خیابان و نقاش و نویسنده و شخصیت‌های نظامی و سیاسی به ایتالیایی در کتاب هست، واقعاَ اراده می‌خواهد این نسخه از این کتاب را خواندن.

با این همه، پوست اگر وصفی یک‌کلمه‌ای در حقش ادای محتوای آن باشد «دهشتناک» است. کتابی سرتاسر دهشت، هول، جنون و قساوت. همه اینها از گره خوردن نام انسان با جنگ بیرون می‌آید. و چه اختراع دهشتناکی بود جنگ.

پوست ضدجنگ‌ترین کتاب ممکنی است که کسی می‌تواند نوشته باشد. مالاپارته به هزار زبان این جملۀ انتهایی کتاب را تکرار می‌کند: بردن جنگ خجالت‌آور است.

پوست رمان نیست. صراحتاً می‌نویسم که پوست رمان نیست. نه خبری از شخصیت در آن است نه خبری از داستان و گره و امثالهم. مالاپارته ورود پیروزمندانۀ نیروهای متفقین به سرکردگی آمریکا به خاک ایتالیا را (در مقام یکی از کشورهای عضو متحدین)، از شهر ناپل تا رم، در سال 1943 گزارش کرده است. اما چه گزارشی، که حقا فقط از یک نویسنده برمی‌آید.

رویدادهای هول‌انگیز بسیاری در این کتاب شرح داده شده است که مو به تن راست می‌کند و آدمی حیران می‌ماند که تاریخ چه‌ها که ندیده است و بر انسان چه‌ها نرفته‌ است. برای مثال، توصیف نویسنده از آخرین فوران آتشفشان وزوو، که در اثنای جنگ رخ می‌دهد، حیرت‌انگیز است.
باقی را، که همه از هولناکیِ جنگ سرچشمه می‌گیرد، خودتان در کتاب خواهید خواند.

هشدار لو رفتن داستان
اگر بخواهم از تاثیر کتاب بیرون بیایم، هرچند به این زودی‌ها میسر نباشد، اما کتاب در توصیف آنچه نویسنده از سر گذرانده، متعادل نیست. مالاپارته داستان مرگ سگش را در چندین صفحه شرح می‌دهد، که انصافاً به قدری ماهرانه است که من جایی از این شرح در اتوبوس بغض کردم و کلی خویشتن داری کردم تا نگریم. از طرف دیگر، توصیف مرگ دوست مالاپارته در تمام این داستان‌ها، که جک، افسر نیروی آمریکا است، تنها در یک جمله تمام می‌شود. به خیالم این تعادل کتاب را برای متاثر شدن نویسنده از تجربه‌اش از جنگ، برهم می‌زند و باید برایش فکری می‌کرده که نکرده است.
پایان لو رفتن داستان

از همه اینها گذشته، قطعاً ترجمه بهمن محصص از این کتاب ترجمه‌ای مثال‌زدنی و تحسین‌شدنی است.

View all my reviews